Redacción

Manualmibe

Equipo editorial

Jefa del proyecto 
Aleksandra Stachowiak 

Revisión lingüística y de contenido 
Zuzanna Klocek (revisora lingüística principal) 
Felipe Blasco Patiño, Katarzyna Kozioł Galvis, Alejandro López Suárez 

Traductores 
Katarzyna Kozioł Galvis (traductora principal) 
Zuzanna Klocek, Krzysztof Słącz (traductor auxiliar), Aleksandra Stachowiak 

Composición tipográfica 
Wojciech Borowski, Maciej Dora, Paweł Żelezniakowicz 

Desarrollo de software 
Paulina Berniak, Grzegorz Ciborowski, Kamila Guzy, Daniel Majchrzak 

Ilustraciones 
Jacek Zieliński 

Diseño de la portada y de la tipografía 
Łukasz Łukasiewicz 

Soporte logístico 
Anna Górka 

Editor 
Polish Institute for Evidence Based Medicine 
Edición V 
ISBN 978-83-963622-2-3 
Impreso en Polonia — ORTIS, Wrocław

Redacción

por orden alfabético 

Redactores jefe del manual
Rodolfo Armas Merino, Piotr Gajewski, Roman Jaeschke

Coordinadores de equipos editoriales nacionales
José Javier Arango Álvarez, Rodolfo Armas Merino, Tatiana Espinosa Espitia, Manuel Klein, Roberto López Espinosa, René Rodríguez Gutiérrez 

Redactores de las secciones 

Enfermedades cardiovasculares 

Jefes de la sección: José Horacio Casabé, Ramiro Flores Ramírez, Wiktoria Leśniak, Dora Inés Molina de Salazar, Víctor Alejandro Rossel Mariangel
Redactores principales: Enrique Mario Baldessari, José Horacio Casabé, Sara Camila Castiblanco Arroyave, Luis Antonio Díaz Ariza, Ramiro Flores Ramírez, Dora Inés Molina de Salazar, Rodolfo Pizarro, Víctor Alejandro Rossel Mariangel, José Gabriel Solís 
Redactores auxiliares: Javier Pollán, Rodrigo Sabio 
Redactores Interna Szczeklika: Andrzej Budaj, Wiktoria Leśniak 

Enfermedades del aparato respiratorio 

Jefes de la sección: Filip Mejza, Manuel J. Oyarzún Gómez, Manuel Conrado Pacheco Gallego, Juan Carlos Vázquez García, Sergio Daniel Zunino 
Redactores principales: Manuel J. Oyarzún Gómez, Manuel Conrado Pacheco Gallego, Tatiana Reyes Rubio, Ricardo Valentini, Juan Carlos Vázquez García, Sergio Daniel Zunino 
Redactores auxiliares: Sergio Bello Silva, Darío Londoño Trujillo, Carlos Armando Peña Mantinetti, Fernando José Saldías Peñafiel, Alejandro Schejtman 
Redactores Interna Szczeklika: Rafał Krenke, Filip Mejza, Ewa Niżankowska-Mogilnicka 

Enfermedades del aparato digestivo 

Jefes de la sección: Juan Manuel Blancas Valencia, Roberto Martín Mazure, Mauricio Alberto Melo Peñaloza, Ximena Morales Ortega, Małgorzata Szczepanek 
Redactores principales: Solange Agar Farné, Rodolfo Armas Merino, Juan Manuel Blancas Valencia, Sebastián Marciano (responsable argentino de la sección Enfermedades del hígado), Roberto Martín Mazure, Mauricio Alberto Melo Peñaloza, Ximena Morales Ortega, Carolina Pizarro Jofré, Pamela Yaquich Saud 
Redactores auxiliares: Carla Soledad Bermúdez, Fernando Bessone, Leila Haddad, Agustina María Martínez Garmendia, Silvio Payaslián 
Redactores Interna Szczeklika: Andrzej Dąbrowski, Marek Hartleb, Ewa Nowakowska-Duława, Małgorzata Szczepanek 

Enfermedades endocrinas 

Jefes de la sección: Karina Danilowicz, Pedro Pineda Bravo, Alejandro Pinzón Tovar, Ewa Płaczkiewicz-Jankowska, René Rodríguez Gutiérrez 
Redactores principales: Marina Inés Curriá, Karina Danilowicz, Camilo González Velázquez, José Miguel Hinojosa Amaya, Pedro Pineda Bravo, Alejandro Pinzón Tovar, Adriana Gabriela Ríos Ortega, René Rodríguez Gutiérrez, Melina Gabriela Sabán, Soledad Sosa, Alejandro Sosa Caballero, Jorge Rafael Violante-Cumpa 
Redactora auxiliar: Nicole Íñiguez Ariza 
Redactoras Interna Szczeklika: Barbara Jarząb, Ewa Płaczkiewicz-Jankowska 

Trastornos del metabolismo de los hidratos de carbono 

Jefes de la sección: José Esteban Costa Gil, Fernando Javier Lavalle González, Gloria López Stewart, Gustavo Adolfo Márquez-Salom, Ewa Płaczkiewicz-Jankowska 
Redactores principales: José Esteban Costa Gil, Lucio Criado,  
Fernando Javier Lavalle González, Gloria López Stewart, Gustavo Adolfo Márquez-Salom 
Redactoras Interna Szczeklika: Barbara Jarząb, Ewa Płaczkiewicz-Jankowska 

Enfermedades de los riñones y de las vías urinarias 

Jefes y redactores principales de la sección: José Javier Arango Álvarez, Ricardo Correa-Rotter, Robert Drabczyk, Roberto Serebrinsky, Patricio Wagner Grau 
Redactores auxiliares: Luis Cámera, Blanca Rojas 
Redactores Interna Szczeklika: Robert Drabczyk, Ryszard Gellert, Tomasz Stompór 

Enfermedades hematológicas 

Jefes de la sección: Antonio Alfredo Carrasco Yalán, David Gómez Almaguer, Gustavo Kusminsky, Bogdan Ochrem 
Redactores principales: Antonio Alfredo Carrasco Yalán, David Gómez Almaguer, Andrés Gómez De León, Gustavo Kusminsky, Marcelo Zylberman 
Redactores auxiliares: Elia Apodaca, Mariano Berro, Perla Colunga, Silvio Ariel Emiliano Carricondo, Mariana Kalmus, Pablo Gabriel Longo, María Inés Paganini, María Marta Rivas, José Ignacio Trucco, Elena Tuna, Jorge Valenzuela, Laura Villarreal Martínez 
Redactores Interna Szczeklika: Andrzej Hellmann, Bogdan Ochrem 

Enfermedades reumáticas 

Jefes de la sección: Dionicio Ángel Galarza Delgado, Héctor Arnaldo Gatica Rossi, Grzegorz Goncerz, Guillermo Javier Pons-Estel, Rita Magola Sierra Merlano 
Redactores principales: Dionicio Ángel Galarza Delgado, Mario García Pompermayer, Héctor Arnaldo Gatica Rossi, Romina Nieto, Guillermo Javier Pons-Estel, Rita Magola Sierra Merlano 
Redactores auxiliares: Rosa Icela Arvizu Rivera, Jorge Antonio Esquivel Valerio, Diana Elsa Flores Alvarado, Gisela García Arellano, Alcides Greca, Roberto Parodi, Janett Carmen Luzmila Riega Torres, Griselda Serna Peña, Miguel Ángel Villarreal Alarcón 
Redactores Interna Szczeklika: Grzegorz Goncerz, Aleksandra Tuchocka-Kaczmarek, Irena Zimmermann-Górska 

Enfermedades alérgicas 

Jefes y redactores principales de la sección: Ledit Ardusso, Stanisława Bazan-Socha, Sandra Nora González Díaz, Arnoldo Manuel Quezada Lagos 
Redactores auxiliares: Damián Carlson, Carlos Macouzet Sánchez 
Redactoras Interna Szczeklika: Stanisława Bazan-Socha, Agnieszka Padjas 

Enfermedades del sistema nervioso 

Jefes y redactores principales de la sección: Marek Bodzioch, Manuel Fernández Pardal, Juan Fernando Góngora Rivera, Arnold Hoppe Wiegering 
Redactor auxiliar: Ramiro Manuel Larrea 
Redactores Interna Szczeklika: Marek Bodzioch, Anna Członkowska 

Oncología 

Jefes de la sección: Georgina Garnica Jaliffe, Juan Manuel O’Connor, Luis Pinillos, Wojciech M. Wysocki 
Redactores principales: Georgina Garnica Jaliffe, Juan Manuel O’Connor, Luis Pinillos, Marcelo Zylberman 
Redactores Interna Szczeklika: Maciej Krzakowski, Wojciech M. Wysocki 

Enfermedades infecciosas 

Jefes de la sección: Adrián Camacho Ortiz, Jeannette Dabanch Peña, Daniel Pryluka, Gustavo Eduardo Roncancio Villamil, Weronika Rymer, Agnieszka Wroczyńska 
Redactores principales: Adrián Camacho Ortiz, Jeannette Dabanch Peña, Daniel Pryluka, Adriana Hilda Romani, Gustavo Eduardo Roncancio Villamil 
Redactores principales Enfermedades parasitarias: Adrián Camacho Ortiz, Esteban Manuel Couto, Sofía Echazarreta, Renzo Mauro Tassara Oliveri 
Redactores Interna Szczeklika: Miłosz Parczewski, Weronika Rymer, Jerzy Stefaniak, Agnieszka Wroczyńska, Piotr Zaborowski 

Trastornos hidroelectrolíticos y del equilibrio ácido-base 

Jefes y redactores principales de la sección: José Javier Arango Álvarez, Ricardo Correa-Rotter, Robert Drabczyk, Roberto Serebrinsky, Patricio Wagner Grau 
Redactores auxiliares: Luis Cámera, Blanca Rojas 
Redactor Interna Szczeklika: Robert Drabczyk 

Intoxicaciones 

Jefes de la sección: Silvia Cristina Cortese, Dorota Klimaszyk, Enrique Paris Mancilla, Homero Puello Galarcio, María del Carmen Sánchez Villegas 
Redactores principales: Marli Bettini Silva, Silvia Cristina Cortese, Patricio Medel Jara, Enrique Paris Mancilla, Homero Puello Galarcio, Juan Carlos Ríos Bustamante, María del Carmen Sánchez Villegas 
Redactores auxiliares: María Ortiz de Rozas, Horacio Trapassi, Pascual Rubén Valdez 
Redactores Interna Szczeklika: Dorota Klimaszyk, Zbigniew Kołaciński 

Enfermedades por exposición a la altura 

Jefe de la sección: Roberto Alfonso Accinelli Tanaka 
Redactores principales: Roberto Alfonso Accinelli Tanaka, Lidia Marianella López Oropeza 

Cuidados paliativos 

Jefes y redactores principales de la sección: Aleksandra Kotlińska-Lemieszek, Sandra Liliana Parra, María José Puga Yung, Juan Francisco Torres Pérez, Vilma Adriana Tripodoro 
Redactor auxiliar: Diego Alberto Brosio 
Redactoras Interna Szczeklika: Aleksandra Kotlińska-Lemieszek, Małgorzata Krajnik 

Trastornos mentales 

Jefes y redactores principales de la sección: Giovanny Armando Argoty Chamorro, Rodrigo Alejandro Correa Pulido, Andrzej Kokoszka, Erasmo Saucedo Uribe 
Redactor Interna Szczeklika: Andrzej Kokoszka 

Trastornos de la alimentación 

Jefes y redactores principales de la sección: Lucio Criado, Gloria López Stewart, Leonardo G. Mancillas Adame, Ewa Płaczkiewicz-Jankowska, Francisco Óscar Rosero Olarte 
Redactora Interna Szczeklika: Ewa Płaczkiewicz-Jankowska 

Primeros auxilios en traumatismos y otras situaciones de emergencia 

Jefes y redactores principales de la sección: Yazmín Cecilia Abuabara Turbay, Miriam Barrales López, Grzegorz Cebula, María José Puga Yung, Pascual Rubén Valdez 
Redactores auxiliares: Matías Mirofsky, Adolfo Savia, Benjamín Rafael Vergara Verbel 
Redactores Interna Szczeklika: Grzegorz Cebula, Jan Ciećkiewicz 

Procedimientos diagnósticos y terapéuticos 

Jefes y redactores principales de la sección: Helí Hernández Ayazo, Arnold Hoppe Wiegering, Miłosz Jankowski, Manuel Klein, Roberto López Espinosa 
Redactores auxiliares: Juan Manuel Blancas Valencia, Antonio Alfredo Carrasco Yalán, José Horacio Casabé, Ricardo Correa-Rotter, Manuel Fernández Pardal, Ramiro Flores Ramírez, Dionicio Ángel Galarza Delgado, Mario García Pompermayer, Héctor Arnaldo Gatica Rossi, David Gómez Almaguer, Juan Fernando Góngora Rivera, Arnold Hoppe Wiegering, Gustavo Kusminsky, Roberto Martín Mazure, Mauricio Alberto Melo Peñaloza, Dora Inés Molina de Salazar, Ximena Morales Ortega, Manuel J. Oyarzún Gómez, Manuel Conrado Pacheco Gallego, Julieta Aymará Pizzorno Villalba, Guillermo Javier Pons-Estel, Blanca Rojas, Víctor Alejandro Rossel Mariangel, Rita Magola Sierra Merlano, Martin Luis Sívori, Natalia Torres, Eugenia Traverso Vior, Ricardo Valentini, Juan Carlos Vázquez García, Patricio Wagner Grau, Sergio Daniel Zunino 
Redactor Interna Szczeklika: Miłosz Jankowski 

Otros miembros de la redacción del manual Interna Szczeklika 

Anna Bagińska, Piotr Grzanka, Monika Mazanek-Mościcka, Karolina Moćko, Jacek Mrukowicz, Maria Referowska, Bogdan Solnica 

Autores

Consulte los números de capítulos en el índice de contenidos

1. Síntomas y signos 

Witold Bartnik (19), Marek Bodzioch (2, 4, 7, 32, 38, 39, 41), Marina Inés Curriá (21, 41), Piotr Daniel (9), Andrzej Dąbrowski (13), Robert Drabczyk (14, 23, 33, 34), Piotr Eder (19), Edward Franek (14, 23), Andrzej Hellmann (18, 28), Miłosz Jankowski (5, 6, 12, 16, 36, 37, 40, 42), Jerzy Jaroszewicz (1, 27), Ewa Jassem (40), Jacek Juszczyk (1, 27), Magdalena Kocot-Kępska (15), Franciszek Kokot (14, 23, 28, 33), Justyna Kotynia (10, 15), Małgorzata Krajnik (12, 34, 40), Krzysztof Kula (21), Wojciech Leppert (26, 29), Wiktoria Leśniak (3, 31, 35), Jacek Łuczak (26, 29), Ewa Małecka-Wojciesko (9, 10, 15, 19, 29), Krzysztof Marlicz (13), Filip Mejza (11, 24, 36, 37), Anna Mokrowiecka (29), Pedro Pineda Bravo (21, 41), Ewa Płaczkiewicz-Jankowska (21, 41), Jacek Rożniecki (4), Piotr Sawiec (30), Jolanta Słowikowska-Hilczer (21), Jadwiga Słowińska-Srzednicka (41), Piotr Z. Sobański (12), Łukasz Strzeszyński (17, 25), Wojciech Szczeklik (3, 5, 11, 12, 16, 17, 24, 31, 35, 36, 37, 40, 42), Małgorzata Szczepanek (9, 22), Jacek Szepietowski (34), Konstanty Szułdrzyński (6), Renata Talar-Wojnarowska (19), Piotr Zaborowski (20), Grażyna Zwolińska (6), Włodzimierz Zych (22) 

2. Enfermedades cardiovasculares 

Enrique Mario Baldessari (33), Waldemar Banasiak (5.1.1, 5.1.3, 5.1.4), Bronisław Bednarz (5.2, 19.2), Zofia T. Bilińska (15), Wojciech Bodzoń (22, 23, 27, 28), Andrzej Budaj (5.2, 19.2), Grzegorz Cebula (1), Bernadeta Chyrchel (19.1), Michał Chyrchel (19.1), Barbara Cybulska (3, 4), Anna Członkowska (29), Piotr Dobrowolski (3, 4, 20.1), Jacek Dubiel (19.1), Marzena Frołow (22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 30, 31, 35), Zbigniew Gąsior (9.4), Grzegorz Goncerz (19.2), Piotr Hoffman (8.1, 8.2, 9.1, 9.2, 9.3, 10, 12), Miłosz Jankowski (1, 2), Andrzej Januszewicz (20.1, 20.2), Magdalena Januszewicz (20.2), Longina Kłosiewicz-Latoszek (3, 4), Marek Konka (8.1, 8.3, 9.1, 10, 11), Grzegorz Kopeć (21), Przemysław Kosiński (20.3), Aleksandra Kotlińska-Lemieszek (32), Paweł Kuca (17, 18), Ernest Kuchar (14), Marcin Kurzyna (21), Wiktoria Leśniak (3, 4, 5.1.1, 5.1.2, 5.1.3, 5.1.4, 5.2, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 19.1, 20.1, 20.2, 21, 22, 23, 27, 33.1, 33.3, 36, 37), Rafał Małecki (26), Łukasz Małek (15), Leszek Masłowski (22, 23, 24, 25, 26, 31, 35), Marcin Milchert (24, 25), Maciej Niewada (29), Piotr Niewiński (5.1.1, 5.1.3, 5.1.4), Rafał Niżankowski (33.1, 33.3), Tomasz Pasierski (5.1.1, 5.1.3, 5.1.4), Eliza Pleban (22, 23, 28), Aleksander Prejbisz (3, 4, 20.1, 20.3), Piotr Pruszczyk (33.2), Piotr Pysz (9.4), Maria Referowska (5,1.1, 5.1.3, 5.1.4), Víctor Alejandro Rossel Mariangel (2, 5, 8, 15, 16, 17, 18, 19, 35), Janina Stępińska (13), Tomasz Stompór (20.3), Władysław Sułowicz (20.3), Andrzej Surdacki (19.1), Piotr Szopiński (22, 23, 28), Wiktor B. Szostak (3, 4), Andrzej Szuba (36, 37), Piotr Szymański (8.2, 8.3, 9.2, 9.3, 11), Witold Tomkowski (17, 18), Adam Torbicki (21, 33.2), Maria Trusz-Gluza (6, 7), Anetta Undas (14, 34), Jerzy Windyga (33.1, 33.3), Jan Wodniecki (16), Henryk Wysocki (5.1.2), Wojciech M. Wysocki (32), Krystyna Zawilska (33.3, 34) 

3. Enfermedades del aparato respiratorio 

Małgorzata Bała (22), Iwona Bestry (12, 14.1, 14.2, 14.3, 14.4, 14.5, 14.6, 14.7, 14.8, 21), Grażyna Bochenek (9), Magdalena Cedzyńska (22), Bożena Dubiel (7), Piotr Gajewski (8, 9), Dorota Górecka (22), Paweł Górski (17.3), Iwona Grzelewska-Rzymowska (15), Miłosz Jankowski (1, 20), Jacek Jassem (16), Maria Korzeniewska-Koseła (15), Wiesław Królikowski (1), Jan Kuś (6, 13), Kazimierz Marek (17.1), Henryk Mazurek (11), Filip Mejza (2, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14.1, 14.2, 14.3, 14.4, 14.5, 14.6, 14.9, 16, 17.1, 18, 19, 20, 21, 22), Jacek Mrukowicz (3, 7), Agata Niżankowska-Jędrzejczyk (18), Ewa Niżankowska-Mogilnicka (8, 9), Manuel J. Oyarzún Gómez (1), Cezary Pałczyński (17.2, 17.3), Carlos Armando Peña Mantinetti (15), Władysław Pierzchała (8), Robert Pływaczewski (18), Tadeusz Przybyłowski (13), Elżbieta Radzikowska (14.6, 14.7, 14.8), Tatiana Reyes Rubio (13.3.7), Ewa Rowińska-Zakrzewska (12, 14.1, 14.2, 14.3, 14.4, 14.5, 21), Weronika Rymer (14.5.1), Piotr Sawiec (3), Krzysztof Sładek (19, 20), Leszek Szenborn (3), Monika Szturmowicz (14.3, 14.5), Konstanty Szułdrzyński (20.2, 20.3), Monika Świerczyńska-Krępa (2, 5), Zbigniew Świerczyński (2, 5), Wojciech M. Wysocki (16) 

4. Enfermedades del aparato digestivo 

Krystian Adrych (7, 8), Witold Bartnik (7, 8, 16, 17, 18, 19, 20.3, 21, 23.1, 23.2, 23.4, 23.5.1, 24, 27.2, 29),  
Zbigniew Bartuzi (3, 31), Miłosz Caban (5), Jan Ciećkiewicz (20.1, 20.2, 28, 29), Przemysław Ciesielski (26.1, 26.2, 26.3, 26.4), Jarosław Daniluk (14), Piotr Eder (17), Katarzyna Fleischer-Stępniewska, (27.1, 27.1.2, 27.1.3, 27.2), Marzena Frołow (20.1, 20.2), Anita Gąsiorowska (2), Andrea Horvath (3, 31), Władysław Januszewicz (9, 25, 30), Jakub Kmiotek (15), Stanisław Kłęk (13), Małgorzata Kołodziejczak (26.1, 26.2, 26.3, 26.4), Aleksander Konturek (22), Tomasz Mach (27.1, 27.3), Ewa Małecka-Wojciesko (1, 2, 4, 5), Krzysztof Marlicz (6), Wojciech M. Marlicz (21), Anna Mokrowiecka (4), Jacek Mrukowicz (27.1, 27.3), Ewa Nowakowska-Duława (29), Michał Nowakowski (28), Waldemar Patkowski (29), Marek Pertkiewicz (13), Jarosław Reguła (21, 23, 24), Andrzej Rutkowski (26.5), Grażyna Rydzewska (18, 19), Weronika Rymer (27.2, 27.3, 27.4), Jerzy Socha (15), Piotr Socha (15), Barbara Skrzydło-Radomańska (16), Teresa Starzyńska (9), Hanna Szajewska (12, 14), Małgorzata Szczepanek (3, 12, 15, 16, 17, 18, 19, 23.2, 23.3, 23.5, 25, 27.2, 28, 29, 30), Michał Wiszniewski (11, 29), Renata Talar-Wojnarowska (1, 2), Agnieszka Wroczyńska (27.1.1, 27.4), Ewa Wrońska (10), Lucjan Wyrwicz (24), Piotr Tomasz Wysocki (9), Wojciech M. Wysocki (4, 9, 23.1, 24, 26.5) 

5. Enfermedades del páncreas 

Jarosław Daniluk (1, 3), Andrzej Dąbrowski (3), Grażyna Jurkowska (2, 4), Urszula Wereszczyńska-Siemiątkowska (1), Marek Wojtukiewicz (4), Wojciech M. Wysocki (4) 

6. Enfermedades de la vesícula biliar y las vías biliares 

Piotr Daniel (6, 7, 8), Anita Gąsiorowska (2, 3, 4), Ewa Małecka-Wojciesko (1, 2, 3, 4, 6, 7, 8), Piotr Milkiewicz (5), Małgorzata Szczepanek (2, 3, 4), Wojciech M. Wysocki (6, 7, 8) 

7. Enfermedades del hígado 

Anna Boroń-Kaczmarska (4, 13), Marek Hartleb (16), Jerzy Jaroszewicz (1,2,3), Jacek Juszczyk (1, 2, 3), Marek Krawczyk (14, 15, 17), Agnieszka Lipniacka (7), Tomasz Mach (8, 9, 10, 11), Piotr Milkiewicz (6), Edyta Odnoczko (7), Waldemar Patkowski (14, 15, 17), Joanna Podgórska (17), Małgorzata Szczepanek (5, 7, 8, 9, 10, 11, 14, 15), Bożena Walewska-Zielecka (2, 3), Robert Wasilewski (7), Marta Wawrzynowicz-Syczewska (5, 12), Jerzy Windyga (7), Ewa Wunsch (6)  

8. Enfermedades del hipotálamo y la hipófisis 

Jolanta Kunert-Radek (1, 2), Ewa Płaczkiewicz-Jankowska (1, 2, 3, 4), Wojciech Zgliczyński (3, 4) 

9. Enfermedades de la glándula tiroides 

Karina Danilowicz (4), Camilo González Velázquez (4), Barbara Jarząb (2, 4, 5), Andrzej Lewiński (1, 3), Pedro Pineda Bravo (4, 5), Alejandro Pinzón Tovar (4), Ewa Płaczkiewicz-Jankowska (1, 2, 3, 4, 5), René Rodríguez Gutiérrez (4) 

10. Enfermedades de las glándulas paratiroides 

Edward Franek (1, 2), Franciszek Kokot (1, 2), Ewa Płaczkiewicz-Jankowska (1, 2) 

11. Enfermedades de las glándulas suprarrenales 

Tomasz Bednarczuk (1, 2, 5, 6), Lucyna Bednarek-Papierska (1, 2, 5, 6), Marina Inés Curriá (5, 6, 7), Karina Danilowicz (1, 2, 3, 4), Andrzej Januszewicz (7), Władysław Januszewicz (7), Anna A. Kasperlik-Załuska (1, 2, 5, 6), Ewa Płaczkiewicz-Jankowska (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7), Jadwiga Słowińska-Srzednicka (3, 4) 

12. Enfermedades de los ovarios 

Piotr Skałba (1, 2, 3, 4) 

13. Tumores neuroendocrinos y síndromes poliglandulares 

Daria Handkiewicz-Junak (1), Barbara Jarząb (1, 2.2), Andrzej Lewiński (2.1), Ewa Płaczkiewicz-Jankowska (1, 2.1, 2.2) 

14. Trastornos del metabolismo de los hidratos de carbono 

José Esteban Costa Gil (1, 2, 5), Lucio Criado (1, 2, 5), Edward Franek (4.2), Franciszek Kokot(4.2), Fernando Javier Lavalle González (1, 2, 5), Gloria López Steward (1, 2, 5), Ewa Płaczkiewicz-Jankowska (1, 2, 3, 4, 5), Gustavo Adolfo Márquez-Salom (1, 2, 5), Jacek Sieradzki (1, 2, 3, 4, 5) 

15. Enfermedades de los riñones y las vías urinarias 

Rafał Chrzan (13), Jerzy Chudek (4.4), Stanisław Czekalski (6), Robert Drabczyk (1, 2.1, 2.2, 2.3, 3, 4.1, 4.3, 5.1, 5.2, 5.3, 5.4.2, 5.4.3, 5.5, 5.6, 5.7, 5.8, 5.9.1, 5.9.2, 5.9.3, 5.10, 6, 7, 8, 9, 10, 11), Maciej Drożdż (9), Jan Duława (10), Ilona Dziemianko (5.2, 5.3, 5.4.1, 5.4.2, 5.4.3, 5.5), Krzysztof J. Filipiak (4.5), Zbigniew Hruby (5.3, 5.5, 5.6, 5.7, 5.8), Jacek Imiela (4.5), Krzysztof Kazimierczak (5.6, 5.7, 5.8, 5.9.1), Marian Klinger (5.1, 5.2, 5.3, 5.4.1, 5.4.2, 5.4.3, 5.5, 5.6, 5.7, 5.8, 5.9.1, 5.9.2, 5.9.3, 5.10), Andrzej Książek (12), Michał Myśliwiec (1, 2.1, 2.2, 2.3, 3, 4.1, 4.2, 4.3), Michał Nowicki (11), Krzysztof Pawlaczyk (6), Jacek A. Pietrzyk (13), Tomasz Stompór (2.4, 5.1, 5.5, 8), Władysław Sułowicz (2.4, 8, 9), Andrzej Więcek (4.4), Wojciech M. Wysocki (12), Wojciech Załuska (12), Jan Zawadzki (7), Sławomir C. Zmonarski (5.10) 

16. Enfermedades hematológicas 

Anna Dmoszyńska (15), Jadwiga Dwilewicz-Trojaczek (4), Irena Frydecka (6, 7, 8), Krzysztof Giannopoulos (15), Andrzej Hellmann (5, 9, 10, 11), Jerzy Hołowiecki (2, 3), Wiesław Wiktor Jędrzejczak (16), Rafał Machowicz (16), Krzysztof Marlicz (13.1), Krzysztof Mądry (4), Janusz Meder (14), Andrzej Mital (10, 11), Wojciech Młynarski (19, 26), Jacek Mrukowicz (27), Marek Niedoszytko (10), Bogdan Ochrem (1, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 16, 19, 26, 27), Maria Podolak-Dawidziak (1, 29), Witold Prejzner (5, 9), Tadeusz Robak (12), Jacek Roliński (17), Tomasz Sacha (17), Maciej Siedlar (17), Anetta Undas (28), Krzysztof Warzocha (13), Marta Wawrzynowicz-Syczewska (23), Jerzy Windyga (18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27), Wojciech M. Wysocki (13,1), Krystyna Zawilska (18, 19, 26) 

17. Enfermedades reumáticas 

Hanna Chwalińska-Sadowska (6, 7), Anna Filipowicz-Sosnowska (1, 24), Piotr Głuszko (16, 17), Grzegorz Goncerz (1, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 11.1, 11.2, 11.4, 12, 14, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24), Zbigniew Hruby (3), Przemysław Keczmer (20), Mariusz Korkosz (13, 18, 19), Eugeniusz Józef Kucharz (11.2, 21, 22), Brygida Kwiatkowska (11.3), Andrzej Maciejczak (23), Paweł Mielnik (6), Jacek Musiał (3, 4, 8), Marzena Olesińska (7), Włodzimierz Samborski (20), Matylda Sierakowska (5), Stanisław Sierakowski (5), Dorota Sikorska (20), Jana Skrzypczak (4), Andrzej Szczeklik (8), Leszek Szczepański (12), Jacek Szechiński (11.2, 11.4), Jan Sznajd (3, 8), Witold Tłustochowicz (16, 17), Aleksandra Tuchocka-Kaczmarek (2, 9, 25, 26), Piotr Wiland (11.4), Irena Zimmermann-Górska (2, 4, 9, 10, 11.1, 12, 14, 15, 25, 26) 

18. Enfermedades alérgicas 

Magdalena Arcimowicz (3), Łukasz Błażowski (1), Jan Brożek (3), Ewa Cichocka-Jarosz (1, 2), Andrzej Emeryk (3), Wiesław Gliński (4), Miłosz Jankowski (1), Jerzy Kruszewski (1), Roman J. Nowicki (5), Agnieszka Padjas (2, 4, 5), Grzegorz Porębski (5), Barbara Rogala (2, 3), Jacek Szepietowski (4), Monika Świerczyńska-Krępa (3) 

19. Enfermedades infecciosas 

Bogusz Aksak-Wąs (2.14.1, 2.16.2, 2.16.3, 2.20), Aleksandra Batycka-Baran (2.5.1, 2.5.2., 2.5.3), Monika Bociąga-Jasik (2.1, 2.4, 2.7, 2.8, 2.13.2), Przemysław Ciechanowski (4.1.6), Iwona Cielniak (3.2.1), Esteban Manuel Couto (4.1.7, 4.1.8, 4.1.11, 4.1.13, 4.2.4, 4.2.8, 4.2.10, 4.2.15, 4.2.19), Bożena Dubiel (1.12.7, 1.17, 1.20), Ewa Duszczyk (1.12.7), Sofía Echazarreta (4.1.7, 4.1.8, 4.1.11, 4.1.13, 4.2.4, 4.2.8, 4.2.10, 4.2.15, 4.2.19), Robert Flisiak (1.2, 2.13.1, 2.13.3, 2.14.2, 2.15.1), Krystyna Frąckowiak (4.2.8), Jacek Gąsiorowski (7), Andrzej Gładysz (1.5, 1.15.1, 1.19), Anna Grzeszczuk (2.14.4), Anita Hryncewicz-Gwóźdź (3.1), Waleria Hryniewicz (2.12, 8, 14.1, 14.3), Małgorzata Inglot (1.16), Roman Jaeschke (9), Miłosz Jankowski (9), Jerzy Jaroszewicz (2.14.3, 2.15.2, 4.1.2), Andrzej Jaworek (2.5.4), Elżbieta Kacprzak (4.1.11, 4.2.4, 4.2.7), Piotr Kajfasz (1.18, 2.16.1), Matylda Kłudkowska (4.1.3, 4.1.4, 4.2.2, 4.2.18), Brygida Knysz (7, 10), Justyna Kowalska (1.12.6), Ernest Kuchar (1.5, 1.10, 2.10), Natalia Kulawiak (2.14.6), Anna Kuna (1.4, 2.17), Andrzej Kübler (9), Magdalena Leszczyszyn-Pynka (1.9, 2.6, 2.8), Tomasz Mach (4.1.1, 4.1.5, 4.2.3, 4.2.6, 4.2.16), Magdalena Marczyńska (1.12.3, 1.13), Agnieszka Matkowska-Kocjan (1.12.5), Filip Mejza (1.11), Anna Moniuszko-Malinowska (1.15.2, 1.15.3, 1.15.4), Karolina Mrówka (4.2.15, 4.2.19), Jacek Mrukowicz (1.2, 1.6, 1.11, 2.13.3, 2.14.2, 11), Wacław Nahorski (4.1.8), Jolanta Niścigorska-Olsen (2.2.1, 2.2.3, 2.2.4, 2.2.5, 2.3, 2.21, 2.22), Szymon Nowak (4.1.5, 4.2.3, 4.2.6, 4.2.16, 4.3.2, 14.4.1, 14.4.2), Bogdan Ochrem (6), Tomasz Ozorowski (8), Miłosz Parczewski (1.8, 1.11, 2.23, 3.2.1, 3.2.2, 14.2), Maciej Pastuszczak (2.5.4), Małgorzata Paul (2.2.2, 4.1.9, 4.1.11, 4.1.12, 4.1.13, 4.2.4, 4.2.5, 4.2.10, 4.2.11, 4.2.13, 4.2.14, 4.2.17), Łukasz Pielok (4.2.19), Witold Przyjałkowski (5.5), Weronika Rymer (1.4, 1.6, 1.7, 1.11, 1.12.2, 1.12.3, 1.14, 1.15.1, 2.9, 2.11, 2.13.1, 2.15.3, 2.15.4, 2.15.5, 2.15.6, 2.19, 3.2.2, 3.2.3, 3.2.4, 6, 10, 11, 12, 14.2), Joanna Salomon (4.3.1, 4.3.3, 4.3.4, 14.4.3), Piotr Sawiec (1.5, 1.12.3, 1.12.4, 1.13, 1.15.1, 1.19, 1.21, 2.13.1), Tomasz Smiatacz (2.12), Jerzy Stefaniak (4.1.3, 4.1.4, 4.1.5, 4.2.2, 4.2.3, 4.2.6, 4.2.7, 4.2.8, 4.2.15, 4.2.16, 4.2.17, 4.2.18, 4.2.19, 4.3.2, 14.4.1, 14.4.2), Małgorzata Sulima (2.18), Jacek Szechiński (2.14.2), Leszek Szenborn (1.17, 1.20, 1.21), Jacek Szepietowski (4.3.1, 4.3.3, 4.3.4, 14.4.3), Bartosz Szetela (2.13.3, 7), Marta Wawrzynowicz-Syczewska (2.14.5), Anna Wojas-Pelc (2.5.4), Agnieszka Wroczyńska (1.1, 1.3, 1.4, 1.6, 1.7, 1.11, 4.1.1, 4.1.7, 4.1.8, 4.1.10, 4.2.1, 4.2.9, 11, 12, 13), Piotr Zaborowski (1.12.1, 1.12.4, 2.11, 2.15.3, 2.15.4, 2.15.5, 2.15.6, 3.2.3, 4.1.7, 4.2.9, 4.2.12), Natalia Zgud-Jankowska (2.14.6) 

20. Trastornos hidroelectrolíticos y del equilibrio ácido-base 

Robert Drabczyk (1), Edward Franek (1, 2), Franciszek Kokot (1, 2) 

21. Intoxicaciones 

Silvia Cristina Cortese (19.2, 19.3), Dorota Klimaszyk (1, 2, 3, 4, 5, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19.1, 19.2, 19.4, 19.5, 19.6, 19.7), Zbigniew Kołaciński (1, 2, 3, 4, 5, 9, 10, 11, 14, 15, 16, 19.1, 19.2, 19.4, 19.5, 19.6, 19.7), Enrique Paris Mancilla (6, 7, 8), Juan Carlos Ríos Bustamante (6, 7, 8), Karina Sommefeld-Klatta (3, 5, 10, 15, 16, 19), Janusz Szajewski (1, 11), Karol Świeca (2, 3, 4, 5, 9, 10, 14, 15, 16, 19) 

22. Enfermedades por exposición a la altura 

Roberto Alfonso Accinelli Tanaka (1, 2), Lidia Marianella López Oropeza (1, 2) 

23. Trastornos mentales 

Andrzej Kokoszka (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7) 

24. Oncología y cuidados paliativos 

Aleksandra Grela-Wojewoda (2.1), Marcin Hetnał (2.4), Miłosz Jankowski (4), Maciej Kluziak (3), Andrzej Komorowski (8), Aleksandra Kotlińska-Lemieszek (3), Małgorzata Krajnik (1), Maciej Krzakowski (2.2, 2.3, 2.5, 2.6, 5, 6, 7), Krzysztof Krzemieniecki (2.2, 2.3, 2.5, 2.6, 5, 6, 7), Bogdan Ochrem (2.6), Juan Manuel O’Connor (2.3, 6), Tomasz Sacha (2.2, 2.5, 2.6), Piotr Sobański (1), Konstanty Szułdrzyński (4), Wojciech M. Wysocki (2.1, 2.4, 8), Mariusz Żelichowski (4)  

25. Trastornos de alimentación 

Stanisław Kłęk (1, 2, 3), Magdalena Olszanecka-Glinianowicz (4), Lucyna Ostrowska (4), Marek Pertkiewicz (2, 3), Ewa Płaczkiewicz-Jankowska (4) 

26. Primeros auxilios en traumatismos y otras situaciones de emergencia 

Grzegorz Cebula (1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20, 21, 22.1, 22.2, 23, 24, 25), Jan Ciećkiewicz (1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 22.1, 23, 24, 25), Miłosz Jankowski (2.2, 16, 18), Marek Jutel (22.3), Dorota Klimaszyk (16, 18, 22.2), Piotr Kułakowski (2.1), Arkadiusz Pogrzebielski (26), Konstanty Szułdrzyński (2.2), Grażyna Zwolińska (2.2) 

27. Procedimientos diagnósticos y terapéuticos 

Izabela Bętkowska (7), Anna Białoń-Janusz (7), Grzegorz Cebula (6, 19), Edward Franek (27), Dorota Górecka (21), Tomasz Grądalski (7), Andrzej Hellmann (24), Roman Jaeschke (22), Miłosz Jankowski (1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 25, 26, 27, 28), Jerzy Jaroszewicz (11, 28), Jacek Juszczyk (11, 28), Wanda Knopińska-Posłuszny (24), Franciszek Kokot (27), Paweł Kuca (10), Magdalena Łętowska (23), Filip Mejza (21), Jacek Mrukowicz (13), Roman Nowobilski (20), Manuel J. Oyarzún Gómez (21), Witold Przyjałkowski (13), Aleksandra Rosiek (23), Víctor Alejandro Rossel Mariangel (17, 18), Weronika Rymer (30, 31), Piotr Sawiec (30), Tomasz Sacha (24), Krzysztof Sładek (9, 25, 26), Jerzy Soja (8), Janusz Szajewski (29), Konstanty Szułdrzyński (1, 2, 3, 4, 5, 14, 15, 19), Witold Tomkowski (10), Maria Trusz-Gluza (17, 18), Irena Zimmermann-Górska (12) 

28. Pruebas funcionales 

Piotr Boros (4), Andrzej Dąbrowski (1), Miłosz Jankowski (3), Andrzej Januszewicz (2), Marek Kabat (2), Piotr Kukla (1), Wiktoria Leśniak (1, 2), Filip Mejza (4), Manuel J. Oyarzún Gómez (4), Aleksander Prejbisz (2), Víctor Alejandro Rossel Mariangel (2, 3) 

29. Pruebas endoscópicas 

Miłosz Jankowski (1), Tomasz Marek (2) , Krzysztof Marlicz (2), Ewa Nowakowska-Duława (2), Krzysztof Sładek (1) 

30. Análisis clínicos 

Miłosz Jankowski (3), Jerzy Jaroszewicz (5), Jacek Juszczyk (5), Paweł Kuca (4), Wiktoria Leśniak (4), Witold Przyjałkowski (7), Jerzy Soja (3), Bogdan Solnica (1, 2, 8), Witold Tomkowski (4), Irena Zimmermann-Górska (6)