¿Qué equipos de protección personal individual debe utilizar el personal médico?

25.03.2020
Jakie środki indywidualnej ochrony osobistej powinien stosować personel medyczny podczas opieki nad pacjentem z podejrzeniem zakażenia SARS-CoV-2?
Weronika Rymer, Agnieszka Wroczyńska, Agnieszka Matkowska-Kocjan

¿Qué equipos de protección personal individual debe utilizar el personal médico durante la atención a un paciente con sospecha de infección por SARS-CoV-2?

En relación con la pandemia de SARS-CoV-2, el Centro Europeo para la Prevención y el Control de las Enfermedades (ECDC) sugiere que el equipo de protección individual (EPI) incluya al menos los siguientes elementos:
1) protección de las vías respiratorias: mascarillas con el estándar Filtering Face Piece 2 (FFP2) o 3 (FFP3)
2) protección ocular: gafas integrales o pantalla facial
3) protección corporal: bata impermeable de manga larga
4) protección de las manos: guantes.
Las instalaciones médicas deben estar equipadas con EPI de diferentes tallas.

Las mascarillas FFP2 y FFP3 deben ser utilizadas por el personal que atiende a los pacientes con sospecha de infección o con infección confirmada por SARS-CoV-2. Estas mascarillas deben ser el equipo estándar en las instalaciones designadas para la atención a estos pacientes. Después de ponerse la mascarilla, es necesario comprobar su ajuste a la cara: todo el aire aspirado debe pasar a través de la mascarilla. El vello facial puede interferir con el uso correcto de las mascarillas. Para los procedimientos médicos durante los cuales se generen aerosoles y sea posible la transmisión de la infección a través del aire, se deben usar mascarillas FFP3.

En ausencia de mascarillas FFP2 o FFP3, está indicada la utilización de mascarillas quirúrgicas, aunque es necesario recordar sus limitaciones (no protegen contra la transmisión de patógenos a través del aire) y la necesidad de sustituirlas frecuentemente. Una vez puesta, la mascarilla debe ajustarse a la cara mediante el clip metálico de la nariz, que se encuentra en la parte superior de la mascarilla. La mascarilla debe colocarse de forma que se adhiera a la cara lo más firmemente posible y no cuelgue floja.

Orden de colocación de los EPI: es necesario desinfectar las manos, en primer lugar ponerse la bata, después, y por este orden, la mascarilla, las gafas integrales/pantalla facial y, por último, los guantes. Las gafas integrales deben adaptarse a la mascarilla, superponerse a esta. Los guantes deben cubrir las muñecas y los punos de la bata.

Retirada de los EPI: es un procedimiento que requiere especial atención ya que el material infeccioso puede encontrarse en la superficie externa de los EPI. Si los EPI se retiran incorrectamente o de forma descuidada, puede producirse la contaminación accidental y la posterior infección. El equipo desechable, una vez retirado, debe ser eliminado inmediatamente en el contenedor de residuos infecciosos. El equipo reutilizable (p. ej. la pantalla facial) debe colocarse después de su uso en un contenedor destinado a equipo médico contaminado, y descontaminarse de acuerdo con las indicaciones del fabricante antes de su próximo uso. En primer lugar deben retirarse los guantes (después de la desinfección previa), de tal manera que se minimice la contaminación de las manos. A continuación es necesario desinfectarse las manos y ponerse un nuevo par de guantes. Después de ponerse el nuevo par de guantes, quitarse la bata. Para ello, es necesario agarrar la parte trasera de la bata y, apartando del cuerpo la parte delantera contaminada, enrollar hacia dentro y arremangar las mangas hacia fuera (es necesario evitar tocar la parte delantera contaminada de la bata). Es necesario desinfectarse las manos. A continuación quitarse las gafas integrales/pantalla facial sin tocar su parte delantera y volver a desinfectarse las manos. Los siguientes pasos son: quitarse la mascarilla (es necesario agarrar las correas por detrás y retirar cuidadosamente la mascarilla, teniendo cuidado de no tocar su superficie externa), descontaminar las manos, quitarse los guantes antes de quitarse la bata y volver a descontaminarse las manos. Cada uno de los pasos para retirar los EPI se muestran en el recuadro. Si un asistente participa en la retirada de los EPI, también debe usar EPI (mascarilla quirúrgica y guantes) y seguir el procedimiento de descontaminación de las manos después de cada actividad al retirar los EPI.

Los EPI deben colocarse justo antes de entrar en la sala del paciente, y retirarse en el punto designado de la salida, donde también debe haber un contenedor para los EPI desechables además del equipo necesario para la higiene de las manos.

Importante

Orden de retirada de los equipos de protección individual
Paso 1 → desinfección de las manos
Paso 2 → retirada de los guantes
Paso 3 → desinfección de las manos y colocación de un nuevo par de guantes
Paso 4 → retirada de la bata
Paso 5 → desinfección de las manos
Paso 6 → retirada de las gafas integrales/pantalla facial
Paso 7 → desinfección de las manos
Paso 8 → retirada de la mascarilla
Paso 9 → desinfección de las manos
Paso 10 → retirada de los guantes
Paso 11 → desinfección de las manos

Bibliografía:

1. Bhatia S., Imai N., Cuomo-Dannenburg G. y cols., Report 6: relative sensitivity of international surveillance WHO Collaborating Centre for Infectious Disease Modelling MRC Centre for Global Infectious Disease Analysis Abdul Latif Jameel Institute for Disease and Emergency Analytics (J-IDEA) Imperial College London, 21.02.2020. www.imperial.ac.uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellowships/Imperial-College--- COVID-19--- Relative-Sensitivity-International-Cases.pdf (consulta: 4.03.2020)
2. CDC, Frequently asked questions and answers: coronavirus disease 2019 (COVID-19) and pregnancy, https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/specific-groups/pregnancy-faq.html (última actualización 21.02.2020) (consulta: 28.02.2020)
3. CDC, Interim laboratory biosafety guidelines for handling and processing specimens associated with 2019 novel coronavirus (2019-nCoV), https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-nCoV/lab/lab-biosafety-guidelines.html (última actualización: 2.02.2020) (consulta: 28.02.2020)
4. CDC, Interim U.S. Guidance for Risk Assessment and Public Health Management of healthcare personnel with potential exposure in a healthcare setting to patients with coronavirus disease 2019 (COVID-19), www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/guidance-risk-assesment-hcp.html (última actualización: 25.02.2020) (consulta: 1.03.2020)
5. Chan J.F., Lau S.K., To K.K. y cols., Middle East respiratory syndrome coronavirus: another zoonotic betacoronavirus causing SARS-like disease, Clin. Microbiol. Rev., 2015; 28: 465–522
6. Chen N., Zhou M., Dong X. y cols., Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study, Lancet, 2020; 395: P507–513
7. ECDC, Case definition and European surveillance for human infection with novel coronavirus (2019-nCoV), https://www.ecdc.europa.eu/en/case-definition-and-europeansurveillance-human-infection-novel-coronavirus-2019-ncov (última actualización: 30.01.2020) (consulta: 1.03.2020)
8. European Centre for Disease Prevention and Control, Daily risk assessment on COVID-19, 4 March 2020, https://www.ecdc.europa.eu/en/current-risk-assessment-novel-coronavirus--situation (última actualización: 4.03.2020) (consulta: 4.03.2020)
9. ECDC Technical Report, Guidance for wearing and removing personal protective equipment in healthcare settings for the care of patients with suspected or confirmed COVID-19, 28.02.2020. www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/guidance-wearing-and-removing-personal-protective-equipment-healthcare-settings (consulta: 1.03.2020)
10. European Centre for Disease Prevention and Control, Infection prevention and control for the care of patients with 2019-nCoV in healthcare settings, ECDC, Stockholm, 2020
11. European Centre for Disease Prevention and Control, Outbreak of acute respiratory syndrome associated with a novel coronavirus, China: first local transmission in the EU/EEA - third update, ECDC, Stockholm, 2020
12. Geller C., Varbanov M., Duval R.E., Human coronaviruses: insights into environmental resistance and its influence on the development of new antiseptic strategies, Viruses, 2012; 4: 3044–3068
13. Główny Inspektorat Sanitarny, Informacja Głównego Inspektora Sanitarnego dla szpitali w związku z dynamicznie rozwijająca się sytuacją epidemiologiczną związaną z szerzeniem się nowego koronawirusa SARS-CoV-2, Warszawa, 27.02.2020
14. Główny Inspektorat Sanitarny, Zasady postępowania z osobami podejrzanymi o zakażenie nowym koronawirusem 2019-nCoV, https://gis.gov.pl/aktualnosci/zasady-postepowania-z-osobami-podejrzanymi-o-zakazenie-nowym-koronawirusem-2019-ncov/ (última actualización: 27.01.2020) (consulta: 1.03.2020)
15. Gralinski L.E., Menachery V.D., Return of the coronavirus: 2019-nCoV, Viruses, 2020; 12: E135
16. Huang C., Wang Y., Li X. y cols,. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China, Lancet, 2020; 395: P497–506
17. Ji W., Wang W., Zhao X. y cols., Homologous recombination within the spike glycoprotein of the newly identified coronavirus may boost cross-species transmission from snake to human, J. Med. Virol., 2020; 92: 433–440
18. Lu H., Drug treatment options for the 2019-new coronavirus (2019-nCoV), Biosci. Trends., 2020, Jan 28, doi: 10.5582/bst.2020.01020
19. Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) Epidemiology Working Group and the participants at the Global Meeting on the Epidemiology of SARS: Consensus document on the epidemiology of severe cute respiratory syndrome (SARS), 16–17.05.2003, World Health Organization. Department of Communicable Disease Surveilance and Response; WHO/CDS/CSR/GAR/2003.11
20. Wang L.F., Eaton B.T., Bats, civets and the emergence of SARS, Curr. Top. Microbiol. Immunol., 2007; 315: 325–344
21. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku, Wymagania dotyczące pobrania i transportu materiału do badań metodą RT-PCR w kierunku zakażeń układu oddechowego powodowanych przez koronawirusy (SARS; MERS; 2019nCoV – Wuhan Chiny), http://www.wsse.gda.pl/aktualnosci-i-komunikaty/aktualnosci/1037-wymagania-dotyczace-pobrania-i-transportu-materialu-do-badan-metoda-rt-pcr-w-kierunku-zakazen-ukladu-oddechowego-powodowanych-przez-koronawirusy-sars-mers-2019ncovwuhan-chiny (última actualización: 31.01.2020) (consulta: 1.03.2020)
22. World Health Organization, Coronavirus disease (COVID-19) advice for the public: when and how to use masks, www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/when-and-how-to-use-masks (consulta: 1.03.2020)
23. World Health Organization, Global Surveillance for human infection with novel coronavirus (2019-nCoV), Interim guidance v3, 31.01.2020, WHO/2019-nCoV/SurveillanceGuidance/2020
24. World Health Organization, Infection prevention and control during health care whennovel coronavirus (nCoV) infection is suspected, Interim guidance, 25.01.2020, WHO/2019-nCoV/IPC/v2020.2
25. World Health Organization, Report of the WHO–China joint mission on coronavirus disease 2019 (COVID-19), 16–24.02.2020
26. Wong S.F., Chow K.M., Leung T.N. y cols., Pregnancy and perinatal outcomes of women with severe acute respiratory syndrome, Am. J. Obstet. Gynecol., 2004; 191: 292–297
27. World Organisation for Animal Health, Information received on 01/03/2020 from Dr Thomas Sit, Chief Veterinary Officer / Assistant Director (Inspection & Quarantine), Agriculture, Fisheries and Conservation Department, Hong Kong Special Administrative Region Government, Hong Kong (SAR – PRC). www.oie.int/wahis_2/public/wahid.php/Reviewreport/Review?page_refer=MapFullEventReport&reportid=33455 (consulta: 1.03.2020)
28. Wu Z., McGoogan J.M., Characteristics of and important lessons from the coronavirus disease 2019 (COVID-19) outbreak in China: summary of a report of 72 314 cases from the Chinese Center for Disease Control and Prevention, JAMA, Feb 24, 2020, doi: 10.1001/jama.2020.2648
29. Volz E., Baguelin M., Sangeeta B. y cols., Report 5: phylogenetic analysis of SARS-CoV-2, WHO Collaborating Centre for Infectious Disease Modelling MRC Centre for Global Infectious Disease Analysis Abdul Latif Jameel Institute for Disease and Emergency Analytics (J-IDEA) Imperial College London, 15.02.2020, https://www.imperial.ac.uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellowships/Imperial-College--- COVID-19--- genetic-analysis-FINAL.pdf (consulta: 1.03.2020)
30. Zhu N., Zhang D., Wang W. y cols., A novel coronavirus from patients with pneumonia in China, 2019, N. Engl. J. Med., 2020; 382: 727–733
31. Zou L., Ruan F., Huang M. y cols., SARS-CoV-2 viral load in upper respiratory specimens of infected patients, N. Engl. J. Med., 2020; doi: 10.1056/NEJMc2001737