Lipoproteina (a)

Cząstki lipoproteiny (a) [Lp(a)] są podobne do cząstek LDL – zawierają jedną cząsteczkę apoB100, z którą kowalencyjnie połączona jest cząsteczka apolipoproteiny (a) [apo(a)] – glikoproteiny o znacznej homologii strukturalnej z plazminogenem, zawierającej w cząsteczce od 2 do >40 powtórzeń domeny kringle IV2. Genetycznie uwarunkowana liczba tych powtórzeń, zależna od liczby tandemowych powtórzeń sekwencji nukleotydowych w genie LPA, decyduje o międzyosobniczej zmienności masy cząsteczkowej Lp(a) oraz jej stężeniu we krwi – cząstki o mniejszej masie występują w większym stężeniu, a cząstki o większej masie – w mniejszym.

Materiał

Oznaczenia wykonuje się w surowicy lub osoczu, próbki krwi nie muszą być pobierane na czczo. Podobnie jak w przypadku innych lipoprotein utrzymywanie stazy żylnej przez ≥3 min lub przebywanie w pozycji stojącej przez >30 min przed pobraniem krwi może wskutek jej zagęszczenia zwiększyć oznaczone stężenie Lp(a). Materiał można przechowywać w temperaturze +4°C do 4 dni, dłuższe przechowywanie wymaga zamrożenia w –70°C.

Metody oznaczania

Stężenie Lp(a) oznacza się zwykle metodami immunochemicznymi – m.in. immunoturbidymetryczną, immunonefelometryczną i immunoenzymatyczną, za pomocą automatycznych analizatorów.

Wartości referencyjne

Wartości decyzyjne

Stężenie Lp(a) >50 mg/dl (125 nmol/l) jest uznanym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego. U osób ze stężeniem Lp(a) >180 mg/dl (450 nmol/l) ryzyko wystąpienia ChSN w ciągu całego życia jest podobne jak w heterozygotycznej postaci hipercholesterolemii rodzinnej.

Przeliczanie stężeń

[nmol/l] = 2,5 × [mg/dl]

Przydatność kliniczna

Zwiększone stężenie Lp(a) jest niezależnym od LDL-C czynnikiem ryzyka miażdżycy i zwężenia zastawki aortalnej ze zwapnieniami. Zaleca się oznaczanie go przynajmniej jeden raz w życiu u każdej osoby poddawanej badaniu profilu lipidowego.

Przyczyny wartości zwiększonych

Stężenie Lp(a) jest uwarunkowane genetycznie, przekracza 50 mg/dl (125 nmol/l) u ~20% populacji.